تراش سنگهای گرانبها

از بین گوهرها و سنگهای گرانبها که در موزه ها، گوهر فروشی ها و نزد افراد وجود دارند، کمتر گوهری را می توان یافت که بر روی آن کار نشده باشد. به طور کلی از میان انواع سنگها و کانی های گرانبها فقط چند سنگ و کانی محدود وجود دارند که در شکل نخستین خود بدون تراش می توانند زیبایی و جذابیت خود را نشان دهند، وگرنه به طور کلی همه سنگها و کانی های گرانبها باید تراش داده شوند تا قابلیت خود را نشان دهند. البته در این جا صحبت روی کانی های گرانبها که به طور خود شکل در طبیعت پیدا می شوند، نیست. پاره ای از سنگهای نیمه قیمتی، گاه بر اثر تراش و هنر معماران دستی گوهرها آن چنان جذابیت و زیبایی پیدا می کنند که باور آنها از سنگ نخستین مشکل می نمایانند. شکل و اندازه طبیعی و ناخالصی هایی که همراه سنگها و کانی های گرانبها وجود دارد و چگونگی استخراج آنها ممکن است نمود واقعی و ارزش ذاتی و زیبایی طبیعی آنها را مخفی نگه دارد.

تراش سنگهای گرانبها به چند صورت انجام می پذیرد:

1- تراش کابوشن دامله یا گنبدی: تراشی است به صورت نیم کره که با قاعده های دایره و یا بیضی انجام می شود و بیشترین کاربرد را جهت انگشتری دارد و در این طرح بیشترین مصرف را در ایران سنگهای عقیق و فیروزه دارا می باشند.

2- تراش تخت: تراشی است که به صورت مسطح با ضخامتی بین 1تا3 میلیمتر در شکلهای مختلف دایره و بیضی و انواع چند ضلعی مثل مربع و مستطیل و … انجام می شود و کاربرد آن در انواع زیورآلات است و بیشترین مصرف آن از سنگ انیکس یا عقیق سیاه می باشد.

3- تراش فست: تراش فست، تراشی می باشد که اصطلاحا در ایران آن را پخ زنی می گویند و مربوط است به سنگهای برلیان، مارکیز، فلامک، باگت، اوال و … انجام می گردد و با مثلثهای زیبا و درخشنده ای که در این طرحهها بر روی سنگها ایجاد می شود بیننده را به یاد هنر آینه کاری می اندازد.

4- تراش فانتزی: تراش فانتزی تراشی است برگرفته شده از طرحهایی آشنای عموم مانند اشک، قلب، ماه، ستاره، خورشید و … که به شکلهای دفرمه و سلیقه ای هر هنرمند تراشنده انجام می شود و بیشترین مصرف آن به صورت گردنبند و گاه گوشواره مورد استفاده علاقه مندان قرار می گیرد و برای اینگونه طرحها از همه گونه سنگها با رنگهایی هماهنگ با موضوع تراش استفاده می شود.

5- تراش هنری: تراش هنری شامل طرحهای پیچیده و پرکار می باشد که شامل گلها و تندیسها می شود و هنر تراشنده با اقتباس از طبیعت و یا طراحی نوین خود به شیوه های ابداعی در به کارگیری ابزار آلات در فرم های تراش آثار خود به وجود می آورد و همه گونه سنگهای قیمتی نسبت به نیاز سوژه هنرمند تراشنده مورد استفاده قرار می گیرد.

به همین سبب و علتهای بسیار دیگر نیاز است که سنگها و کانی های گرانبها تراش یابند و پرورده شوند. در این رهگذر گاه به کاستن و از بین بردن مقدار قابل توجهی از سنگ و کانی های گرانبها می شود. شکلی که باید هنگام تراش به یک قطعه سنگ و کانی داده شود. با توجه به خواص و شکل طبیعی آنها از نظر عرض و طول و ستبرا ویژگیهای ساختاری و بلورشناسی از یک سو و مسائلی چون بصری و قوانین نور و انعکاس و انکسار از سوی دیگر بستگی دارد. دو قطعه سنگ شفاف که دارای شکل و حجم یکسان می باشند درخشندگی یکی از آنها وقتی بیشتر خواهد بود که اشعه ای که به آن برخورد می کند کاملا شکسته و بازتابیده می شود. هر اندازه استعداد سنگ به انکسار و انعکاس نور توسط سطوح کوچک و بزرگ بیشتر باشد به همان اندازه آن سنگ درخشان تر و جذاب تر خواهد بود. زاویه هایی که هنگام تراش به گوهر می دهند برای سنگهای گوناگون متفاوت خواهد بود یکی از دلایلی که هر سنگ تراش خود را می طلبد از همین خصیت سرچشمه می گیرد. گاه ممکن است نمود یک قطعه الماس تراش نخورده خیلی متفاوت با یک قطعه یخ نباشد و یک قطعه زمرد طبیعی که از معدن بدست می آید نمای یک دانه کشمش سبز را داشته باشد.

یک هنرمند ماهر گوهر تراش که دارای ذوق هنری در تراش است، در اثر سالها کار و تجربه و دقت در امور و قوانین گوهرها می توانند با به کارگیری ذوق و هنر خود آن چنان تراشی به آنها بدهد که چشمان آدمی در حیرت مانند. یکی از بزرگترین سنگ تراشان ایرانی محمد نگینی است. بسیاری به او لقب احیا کننده هنر تراش سنگهای قیمتی را در دوران معاصر داده اند.

فرم تراش سنگ و تأثیر آن در سنگ درمانی
طبق قوانین فیزیک ومکانیک انرژی بیشتر از لبه ها ونقاط تیز به صورت متمرکز به بیرون جاری می گردد وبه همین علت در ا نرژی درمانی با دست ،انرژی اغلب از نوک انگشتان به محیط ومحل آسیب دیده و موردنیاز جاری میشود وباز طبق قانون انرژی ،انرژی از جایی که زیاد است به جا یی که کمتر است انتشار می یابد و کریستال ها نیز بدین خاطر جز ء بهترین رله کنندهای انرژی و تعادل بخش سیستم انرژی هستند.
بنابراین فرم تراش سنگ وتعداد لبه های تیز سنگ عامل مهمی در نحوهٔ تنظیم،تمرکز و انتقال انرژی می باشد به طور مثال:
فرم تراش صلیب یالوزی:مناسب ترین شکل برای سنگ د رمانی می باشد بدین صورت که قسمتی از انرژی ارتعاشی را در امتداد ستون مهره ها وسیستم عصبی به مغز وعصب نخاعی می فرستند واز پهلو ها نیز دوقسمت انرژی را در امتداد قفسه سینه (قلب ،کبدو…)به دست ها وبازوان هدایت می کندکه خستگی عضلات وبازو ها را نیز بر طرف می سازد.

فرم دایره : انرژی را به صورت دایره وار ویکنواخت در تمام جهات به کل قسمتهای بدن می فرستند وجزء زیبا ترین فرم های تراش می باشد.

فرم بیضی :وضعیت ارتعاشات این شکل شبیه دایره می باشد با این تفاوت که در نقاط انتهایی ونوک تیز بیضی تابش و انتقال انرژی بیشتر انجام می گیرد.

فرم مثلث رو به بالا : لبه نوک تیز مثلث فورانی از انرژی به سمت سر ومغز گسیل داشته و باعث بالا رفتن سطح آگاهی می گردد ودو لبهٔ دیگر ،انرژِی را در فورانی ژرف به قفسه سینه می فرستد که موجی از آرامش وتعادل را به ارمغان می آورد وجزء معنوی ترین اشکال سنگ ها برای مراقبه وسنگ درمانی می باشد.

مثلث رو به پایین : لبهٔ نوک تیز مثلث موجی از انرژی را به سمت کانالهای انرژی شکمی وناف می فرستد که نوعی تقویت کننده قوای جسمی وزیستی بوده وشیرینی زندگی وامید به آن را افزایش میدهد ولی برای کسانی که جسمی سالم وقوی دارند چنین شکل تراشی اضافه بار وتحریک آمیز خواهد بود.

مستطیل :انرژی را به سمت بالا وپایین وهمچنین از گوشه ها به اعضاء منتقل می سازند وغدد درون ریز را متحول می سازند.

بوته جقه :فرم تراش ملایم وعامه پسندی ا ست که انتشار انرژی را در جهات بالا وپایین ومراکزی که نیاز مند انرژی است می فرستد.