احجار کریمه (سنگ عقیق)

توجه : برای مطالعه دقیق و علمی سنگ عقیق ، انواع عقیق ، نحوه تشخیص عقیق ، عقیق یمنی ، عقیق چیست و…. به مقاله سنگ شناسی جامع عقیق در بخش سنگ شناسی جواهرات تشریف ببرید و یا در گوشی های هوشمند تصویر زیر را لمس کنید تا به صفحه مقاله هدایت شوید :

مقدمه

عقیق سنگی بسیار پربرکت و سرشار از خواص می باشد که در روایات زیادی بر اهمیت آن تاکید شده است. در گذشته بسیاری از ائمه معصومین و پیامبران از این سنگ به عنوان نگین انگشتر استفاده نموده و بر خواص و اهمیت آن در گشایش روزی و دفع بلایا تاکید می نمودند. در این میان عقیق یمانی از اهمیت ویژه ای برخوردار است. سنگ عقیق در کشورهایی همچون یمن، هندوستان، ایران و چیندر رنگ های گوناگون از جمله قرمز، زرد و سفید یافت می شود.

هدف از این پژوهش بررسی تمام موضوعات مربوط به سنگ عقیق است و تلاش شده که در حد امکان به سوالات مطرح شده در این زمینه پاسخ داده شود و مومنین را به داشتن این سنگ با ارزش مادی و معنوی، ترغیب نماید.

تعریف سنگ عقیق

عقیق یک قسم کوارتزی بی شکل به رنگ های مختلف می باشد. نوع مرغوبتر آن به رنگ سرخ یا آلبالویی است، یک قسم آن معروف به عقیق یمنی یا یمانی است، بیشتر نگین انگشتر می کنند(1).

در تعریف دیگری از عقیق این گونه بیان شده است:

عقیق به انگلیسیechi ، agate به عبری aqiq ، به هندی hakik ، به آلمانی achate

واژه عقیق از نام متشابه عبری به معنی موی نوزاد گرفته شده، چون کودک دارای موی زرد عقیقی رنگ است. بنابراین همه گمان ها که نام عقیق از روی نام رودی به همین نام در ایتالیا و جز آن گرفته شده بی اساس و بی ارزش می شود. این کانی یا گوهر یکی از گونه های کانی کلسدون (خود گونه ای از در کوهی) است که گاهی دارای توده پیازی سان (یا تودرتو) با دوایر نسبتا متحد المرکز است. عقیق دارای ترکیبی خیلی نزدیک به کوارتز است ولی سختی آن یک دست نیست یعنی گاهی سخت و گاهی نرم حس می گردد، به ویژه به هنگام تراش و کار پرداخت. دلیل این که لایه های عقیق یک در میان سخت و نرم است و می توان آن را با رنگ کردن تمیز داد چون روزنهای موجود در بین لایه ها بزرگ و کوچک است و لایه ها رنگ های گوناگون به خود می گیرند و از این رو می توان سختی گوناگون آن را هم تمیز داد. عقیق دارای گونه های زیادی است که در زیر بیشتر آن ها آورده شده. در گذشته در اروپا به این کانی آخاتس (achates) گفته می شده که دیگر امروز به کار نمی رود (2).

انواع عقیق

انواع عقیق را به گونه های زیر دسته بندی می کردند:

1.جگری

2.سفید

3.گل سرخی

4.زرد

5.آبی

6.سیاه

7.ابلق

8.دو رنگ

عقیق آبدار

هیدروفان برای آبگون آمده _ حقیقت گونه ای اوپالی که به کندی آب خود را ازدست داده باشد. آن را درون آب قرار داده و آب به خود جذب می کند و جلا و رنگ آن بهتر می شود و گاهی بازی با رنگ آن هم بهتر می گردد. گاهی شفافیت آن نیز بهتر خواهد شد. یا اوپال را درون روغنهای گوناگون جوشانده تا پدیده های بالا دوباره به دست آید و در ضمن برای مدت بیشتری ثابت خواهد ماند.

عقیق آتشین

عقیق آذری. عقیق سرخ. عقیق آذرخشی. عقیق اخگری. کلسدون و یا عقیقی که دارای درون گیرهای گوتیت و یا لیموتیت است. این درون گیرها پس از تراش دامله ای رنگ و درخششی آتشگون از خود نشان می دهند. گونه های خوش آن در آریزونا پیدا می شود.

عقیق آتشین دریاچه علیا

عقیق دریاچه علیا. نام نادرستی است برای شیشه مصنوعی که به اوپال می ماند.

عقیق آوندی

عقیق با روزن هایی که طول آن سنگ را هم چون یک کانال یا دالان طی نموده و معمولا به وسیله مواد دیگر پر شده.

عقیق ابری

کلسدون خاکستری روشن شفاف تا نیمه شفاف که دارای لکه های خاکستری پر رنگ ابرسان است.

عقیق اوروگوایی

عقیق اوروگوایی که از بخش ریو گراندوسول به دست می آید.

عقیق آیداری

عقیق های ریز و کوچکی که در آیدار اوبر اشتاین آلمان تراش داده می شود.

عقیق بابا غوری

خلنج. بابا غوری. خلنگ. عقیق چشمی. عقیقی که از لایه های گرد جزع (مهره یمنی) و کلسدون ساده پدید آمده باشد.

عقیق باختری

عقیق مغربی. عقیق نا مرغوب و نیمه شفاف را گویند.

عقیق بادامی

به آلمانیmandelachate . عقیق لوزی گون و بادامی مانند که در روزنهای سنگها پدید می آید (سنگهای ملافیر).

عقیق بارویی

عقیق استحکامی. عقیق جای نگاری. عقیق ویرانه ای. عقیق هایی که خطوط آن شکل بارو و یا برج را به سنگ می دهد یا مانند استحکامات کنگره ای یا هفت و هشت دیده می شود.

عقیق برشی

عقیق پارچینی. عقیق هایی که در اثر عوامل مکانیکی شکل نامنظم و گوشه دار به خود گرفته. ملات این گونه سنگها از جنس خود عقیق است.

عقیق پارچینی

عقیق موزائیکی. گونه ای عقیق مکزیکی که از تکه های خرد شده (برشی) پدید آمده ملات عقیقی آن را به هم چسبانیده.

عقیق پرمانند

کلسدون زرد، صورتی، نخودی، خاکستری . سفید شیری نیمه شفاف تا کدر با درونگیر های پر مانند قهوه ای، نارنجی و سیاه. در بروستر تکزاس واروگون آمریکا پیدا می شود.

عقیق پنده ای

عقیق منقوط. عقیق مطبق. عقیق راه راه. عقیق خال دار.

1_ عقیق سفید یا خاکستری که از لکه هایی که از اکسید آهن، کرم و یا منگنز به رنگ سرخ هم چون درون گیر و رنگین در آن پدید می آید و در روی کانی مانند خال دیده می شود.

2_ کلسدون و یا عقیق خاکستری با لکه های رنگین.

عقیق پیکره ای

عقیقی که درون گیر های آن دارای چهره های گوناگون و پیکره ای است.

عقیق تکزاسی

عقیقی که در رودخانه پکوس تکزاس پیدا می شود.

عقیق تیغه ای

عقیق هندی با تیغه های نازک.

عقیق جای نگاری

عقیق نقشه ای. عقیق توپوگرافیک. عقیقی که درونگیرهای آن شکل نقشه های هندسی زمین شناسی به سنگ داده، با خطوط موضعی یا تراز.

عقیق چشم انداز

عقیق منظره ای. نوعی کلسدون خاکستری تا سفید با درونگیرهای نامنظم از جنس اکسید منگنز، آهن و جز آن که شکل مناظر طبیعی مانند جنگل و جز آن را به کانی داده.

عقیق چشم جغدی

برخی از عقیقها پس از تراش دامله ای به یک جفت چشم جغد می مانند.

عقیق چشم گاوی

برخی از عقیقها پس از تراش دامله ای به چشم گاو می مانند.

عقیق چشمی

نامی دیگر برای عقیق بابا غوری. عقیقی که دارای دو ابر پیازی گون است و به چشم می ماند و با رنگهای گوناگون.

عقیق چوبی

چوب عقیق شده. عقیقی که ترکیب سیلیسی در چوب رخنه و به جای سلولهای چوب نشسته باشد.

عقیق حلقوی

نام عقیق چشمی و عقیق باباغوری نیز به خود گرفته است. عقیق با دوایر متحد المرکز یا پیازی و با رنگهای گوناگون. عقیق حلقوی. عقیق پیازی. عقیق گرد.

عقیق خال دار

عقیق خال خال. عقیق منقوط. نامی است در اورگون آمریکا. کلسدون بی رنگ و نیمه شفاف با خالهای زرد. سرخ و یا قهوه ای.

عقیق خاوری

1_ عقیق خوش و زیبا ولی رنگ شده.

2_ عقیق نیمه شفاف و از خاور زمین.

عقیق خرمایی شده

از واژه (عبری) عقیقی که به طور مصنوعی خرمایی رنگ شده.

عقیق خزه ای

عقیق درختی. عقیق شجری. عقیق جلبکی. به آلمانی moos stein . کلسدونی که دارای اشکالی هم چون جلبک است. رنگ این خزه ها بیشتر سیاه یا قهوه ای است. گونه های عقیق مکه ای هم دارای همین شکل و رنگ است.

عقیق خزه ای دریایی

نام دیگری است برای عقیق مکه ای یا عقیق جلبکی.

عقیق خزه ای سفید

عقیق با لکه های سفید و بزرگ. عقیق جلبکی سفید.

عقیق خونی

1 _عقیق روشن با لکه های سرخ خونی.

2 _عقیق صورتی تا گوشتی از آریزونای آمریکا.

عقیق داوودی

واژه pom pom درست نیست. بلکه واژه pom pon درست است _ گونه ای عقیق با سوزن های روتیل ( = ساگنیت) که درونگیرهای آن به رنگ زرد تا نارنجی و هم چون گل داودی دیده و در بروستر پیدا می شود.

عقیق درختی

عقیق شجری. عقیق دندریتی. به آلمانی Baum Achate. برابر با عقیق جلبکی و یا عقیق مکه ای است. عقیق با درونگیرهای درختی شکل

عقیق دریاچه علیا

لیک سوپر یورآگات. عقیق ابر دریاچه.

1 _ عقیق از دریاچه علیای آمریکا.

2 _ نام درستی است برای تومسونیت از همین بخش که دارای لایه های هم چون عقیق است.

عقیق دسته گل

کلسدون خاکستری تا سبز نیمه شاف که دارای درون گیرهای روشن و رنگین کمانی هم چون دسته گل است. در تکزاس پیدا می شود.

عقیق دلوت

نام شهری در آمریکا . برابر با عقیقهای دریاچه علیا از خلیج سوپریور.

عقیق ذوقی

عقیق فریبا. عقیق فانتزی. عقیق رنگین. عقیق خوش رنگ و زیبا که تودرتو دیده و یا لایه ای می شود.

عقیق رنگارنگ

در برخی از عقیق ها درونگیر های جلبکی باعث رنگین شدن کانی گشته ولی خود جلبک به خوبی دیده نمی شود. در کالیفرنیا به دست می آید.

عقیق رنگین کمانی

عقیق قوس و قزحی. کلسدونهایی که ورقه نازک آنها پدیده رنگین کمانی یا زنبقی در اثر تداخل نشان می دهند.

عقیق رودخانه ای

عقیق هایی که در بستر رودخانه ها پیدا می شوند. مانند عقیق جلبکی و مکه ای.

عقیق زرد 1

عقیق مومی، کلسدون با رنگ زرد مومی.

عقیق زرد 2

جزع حبشی. عقیق رطبی. عقیق سرخ. عقیق حبشی. عقیق بقراوی. جزع بقرانی. به آلمانی sarder.به فرانسه sardoine.به اسپانیایی sard ice. واژه فارسی _ عبری برای رنگ زرد. رودی هم به همین نام در آسیای کوچک است. هرگونه عقیق زرد خرمایی، قهوه ای تا زرد لایه ای را گویند.

عقیق زرد ماسه ای

سارد (زرد) از واژه فارسی _ عبری برای زرد گرفته شده _ عقیق زرد با لکه های تیره. ماسه زرد. عقیق زرد. سارد ماسه ای.

عقیق زگیل دار

گونه ای عقیق سرخ یا گلگون که دارای بر آمدگیهای زگیل مانند است.

عقیق زلال

عقیق درخشان. عقیق شفاف. عقیق با صفا. عقیق لمعان دار. واژه ای است هم سنگ برای انهیدروس.

عقیق زنبقی

1 – عقیق هایی که دارای شکاف و مویرگ فراوان هستند و مانند گل زنبق در اثر تداخل امواج بازی با رنگ دارند.

2 _ برخی عقیقهای لایه ای و یا راه راه که بازی با رنگ دارند.

عقیق ساده

عقیق اولیه. عقیق نخستین. عقیقهایی که در روزن ها و بلوردانها بدون هیچ گونه ویژگی (بدون لایه و رنگ و خطوط) پدید آمده اند.

عقیق سبزناب

عقیق سبز حقیقی. کریسو پراس اصل. نام درستی برای عقیقی که به رنگ سبز در آمده.

عقیق ستاره ای

عقیقهایی که پس از تراش دامله ای پدیده ستاره ای نشان میدهند.

عقیق سرخ هندی

سنگ هندی. برابر با عقیق سرخ یا گلگون.

عقیق سویت واتر

دانه های عقیق یا کلسدون نیمه شفاف، سفید تا خاکستری تیره و خزه ای که در رودخانه سویت واتر در ویومینگ آمریکا پیدا می شود.

عقیق شدن

سلیسی شدن. تبدیل به عقیق شدن و یا هم چون عقیق گشتن. در واقع تبدیل یک ماده و یا یک جسم مانند چوب درختان به عقیق با حفظ شکل اولیه خود است. در این جا ماده سیلیسی به درون تنه درخت رخنه کرده و به جای سلول های آن می نشیند.

عقیق شیشه ای

عقیق از جنس شیشه که در کارگاه ها ساخته می شود. عقیق قلب. عقیق بدلی.

به نادرست گاهی به آبسیدین گویند.

کلسدون خاکستری تا نیمه شفاف.

عقیق صورتی

واژه آمریکایی برای عقیق سرخ تا صورتی از بروستر تکزاس که دارای لایه های سرخ و صورتی یک در میان است، گاهی خاکستری آن نیز دیده می شود.

عقیق فیروزه ای

واژه گمراه کننده است برای عقیقی که به طور مصنوعی به رنگ آبی فیروزه ای در آمده.

عقیق قیطانی

عقیق نواری. عقیق راه راه. عقیق نیمه شفاف آبی رنگ که دارای لایه های قیطانی گون سفید است و در آفریقای جنوبی پیدا می شود.

عقیق کویناوی

عقیقی از شبه جزیره کوینا شمال آمریکا نزدیک مرز کانادا.

عقیق مرجانی

1_ عقیق بسدی. مرجان عقیق شده. مرجانهایی که در اثر مواد سیلیسی به سنگ مبدل شده با رنگ سرخ.

2_ گونه ای بکیت یا بئکیت (beekite) است.

عقیق وکلر

واژه ای محلی و تحریف شده آلمانی برای جنبان یا متحرک (wackeler) است _ پدیده ای است در برخی از عقیق های لایه ای نازک، که پس از تراش و پرداخت و حرکت در برابر نور، به نظر می رسد که قشری از آب در درون کانی در جنبش است.

عقیق ویرانه ای

عقیق خرابه ای. عقیق هایی که تکه های به هم جوش خورده یا درونگیرهای آن شکل یک ویرانه را به سنگ داده