بی‌تردید قدمت مُهر به قدمت مفهوم مالکیت آدمی و تثبیت آن است و در ایران به عنوان نخستین ابزار تثبیت فردیت و مهم‌ترین رکن در اعتباربخشی و شناخت اسناد رواج داشته و از اهمیت ویژه‌ای برخوردار بوده است. تاریخ و سابقه مُهر در حغرافیای ایران بزرگ به حدود ۶ هزار سال می‌رسد. و اصولا واژه «مُهر» واژه‌ای بارسی است که به زبان‌های عربی، ترکی و اردو نیز راه یافته و مورد استفاده فرار گرفته است. دانش شناخت مُهرها (sigillographie) برای آشنایی با تاریخ گذشتگان و مُهر به عنوان سندی معتبر و گویا، همواره توجه اهل تحقیق را به خود جلب کرده است.
با توحه به پیشینه فرهنگ و هنر در فلات ایران و آثار فراوان و چشمگیر به‌جا مانده از دوران پیش از تاریخ می‌توان ادعا کرد که کنده‌کاری، نخستین اثر هنری انسان بدوی است و حتی پیش از اختراع خط، مُهر در ایران به‌عنوان اولین ابزار تثبیت فردپت و مالکیت کاربرد داشته است و ایرانیان بیشترین سهم را در ایجاد و تکامل برگ هویت «مُهر»، و به عبارتی، نشان با شناسنامه در جهان داشته‌اند که مورد توجه و تقلید ملت‌های گوناگون قرار گرفته است.
استادان حکاک، این هنرمندان مهجور زمانه ما، افزون بر استادی در هنر خوشنویسی و درک عمیق مبانی نظری هنر تجسمی و همجواری حروف از مهارت ویژه طراحی، ترکیب‌بندی, قرینه‌سازی طغرا و سپس حکاکی بهره‌مند بوده‌اند، چه عرصه محدود و اندک این سنگ‌ها نیاز مبرم و ویژه‌ای را می‌طلبید و در اهمیت هنری آن همین بس که مُهر هر فردی، برگ هویت و شناسنامه او و نفش مُهر و سجع آن نمایانگر نَسَب، سلیقه، مبانی اعتقادی و جایگاه اجتماعی او به شمار می‌رفت و مورد مباهات و افتخار صاحبان آنها بوده است.
نوشته فوق الذکر مبتدای مقدمه کتاب وزین و ارزشمند “مهرهای موزه ملی ایران” (در دوران اسلامی) نوشته استاد محمدجواد جدّی با مشارکت سرکار خانم سحر جدی، انتشارات فرهنگستان هنر، موزه ملی ایران میباشد.
*****
